News archive
Middelbare scholieren gaan op onderzoek uit in Utrecht
Wat betekent het om burger van een stad te zijn? Wat zijn de rechten en verantwoordelijkheden van stad en burgers ten opzichte van elkaar? Hoe komt dit tot uiting in de vormgeving en inrichting van de stad en hoe zat dat in vroeger tijden? Met deze vragen gingen scholieren uit Amersfoort aan de slag in Utrecht tijdens de themaweek voortgezet onderwijs in het kader van het NWO VICI-project Citizenship Discourses in the Early Middle Ages, een project van prof. dr. Els Rose (Middeleeuwse Cultuur).
Een groep leerlingen van het Amersfoortse Corderius College voor voortgezet onderwijs is een week lang te gast geweest aan de Universiteit Utrecht om aan deze vragen te werken. Met de stad Utrecht als hedendaags en historisch uitgangspunt namen zij deel aan de themaweek De stad binnenstebuiten: over burgerschap vroeger en nu, georganiseerd door het onderzoeksteam van het NWO VICI-project Citizenship Discourses in the Early Middle Ages.
Masterclasses
Het Utrecht Centre for Medieval Studies heeft vanuit diverse onderzoeksprojecten een jarenlange ervaring opgebouwd met het verzorgen van Masterclasses voor VWO-leerlingen van het Amersfoortse Corderius College. Voor deze themaweek gingen de onderzoekers niet naar Amersfoort, maar waren de leerlingen te gast aan de universiteit. De deelnemersgroep bestond uit een mix van vierde – en vijfdeklassers VMBO, HAVO en VWO.
Retorica en utopie
In het programma wisselen theorie en zelf op onderzoek uit gaan elkaar af. Colleges over retorica en utopie worden gecombineerd met praktische schrijf- en tekenopdrachten. De verkenning van de stad via historische kaarten wordt gevolgd door een stadswandeling met foto-opdracht. Via historische teksten over voorbeeldig en minder voorbeeldig burgerschap maken leerlingen kennis met religieus en cultureel erfgoed en de rol daarvan in hedendaagse vorming en expressie van burgerschap.
Een lofrede of hekeldicht op de stad
Gedurende de week werken de leerlingen in groepjes toe naar een concreet eindproduct: een lofrede of hekeldicht op de stad. Alle in de week opgedane kennis kan worden gebruikt voor een feestelijke presentatie van stadsbeelden in woord en beeld.
Programma
Maandag: “Vergezichten”. De eerste dag begint op 95m hoogte. De deelnemers krijgen een eerste indruk van de stad gezien vanaf de Domtoren. Vervolgens brengen zij met behulp van historische kaarten de ontwikkelingen en veranderingen van de stad en haar bebouwing door de eeuwen heen in kaart.
Dinsdag: “De stad in”. In groepjes gaan de deelnemers op pad om een lijst gebouwen, monumenten en groengebieden in de stad te fotograferen en te categoriseren naar functies van de stad: (1) onderwijs en zorg; (2) bestuur en administratie; (3) herinnering en herdenking; (4) recreatie. ’s Middags legt een inleidend college over retorica de basis voor de eindopdracht: maak een lofdicht of hekeldicht op de stad. Een eerste sessie zelfstandig werken aan deze eindopdracht sluit de tweede dag af.
Woensdag: “Stadsbeelden”. In museum Flehite in Amersfoort bezoeken de deelnemers met kunstenares Carlijn Kingma de tentoonstelling ‘Stadsbeelden’. Zij krijgen uitleg over de concepten utopie en dystopie, en ontdekken de verbeelding hiervan in de aanwezige werken. Daarna werken ze onder leiding van Kingma aan het verwoorden en verbeelden van de utopische of dystopische stad.
Donderdag: “Burgerschap en Sint Maarten”. Dag 4 begint met het lezen van historische teksten over deugden en ondeugden toegeschreven aan burgers, vertaald door de eigen studenten Latijn. Door middel van een Kahoot! laten de leerlingen zich uit over goed en gebrekkig burgerschap, om vervolgens in een discussie nut en beperkingen van instituties als leger, markt, koningschap en religie op het spoor te komen. In de middag staat de moderne interpretatie van oude burgerschapsidealen op de agenda. Centraal staat de vraag hoe cultureel erfgoed, in de figuur van Sint Maarten als historische patroon van de stad, in een moderne samenleving een rol kan spelen bij burgerschapsvorming.
Vrijdag: “Odes aan de stad”. Gemeentelijk archeoloog Herre Wynia neemt de groep mee DomUnder om de archeologische gelaagdheid van de stad te onderzoeken. Nog een paar uur werken aan de eindopdracht, die aan het eind van de middag wordt gepresenteerd in een wervelende show voor leraren en schoolbestuur van het Corderius, ouders, studenten en collega’s van de universiteit.
Al lerend en discussiërend, en al doende vergroten de leerlingen hun taal- en schrijfvaardigheid, observatievermogen en het vermogen om complexe concepten in beelden weer te geven. Het werken aan een eindopdracht stelt hen in staat om de opgedane kennis in verwoording en verbeelding tot uitdrukking te brengen, hetzij utopisch, hetzij dystopisch, maar vooral enorm creatief en initiatiefrijk.